Amsteldam soo het selve is omhaynt in den Iaare 1342
Historische kaart uit 1613 van Amsterdam zoals dat er het jaar 1342 ongeveer uit heeft gezien.
Bron: Stadsarchief Amsterdam
Het Brakke Trio. De baars, de bot en de haring. Niet zomaar vissen, maar soorten die het verhaal van Amsterdam vertellen. Van zijn ontstaan aan de boorden van de Amstel en het IJ. Van zijn groei en bloei door de eeuwen heen. En van zijn ligging op de waterscheiding van zoet en zout(er) water.
Het waren Waterlandse vissers die in de 13e eeuw startten met de aanleg van damwanden (palissades) langs de oevers van de Amstel. Ter hoogte van de huidige Dam verbonden ze beide oevers met een dam voorzien van sluizen. Daar verrees al snel een bruisende vismarkt, met plek voor ruim 100 vishandelaren. Aan de noordzijde werd de zeevis verhandeld. Over het IJ aangevoerd vanaf de Noord- en Zuiderzee. Aan de zuidzijde van de markt ging de riviervis van hand tot hand.
Nog veel plekken, overleveringen en relicten verwijzen naar het visrijke verleden van Amsterdam. Denk aan wijk- en staatnamen als de Baarsjes, de Haringpakkerssteeg en de Haringbuisdijk. En aan eeuwenoude schilderijen als die van het Botshuisje aan het IJ, waar goedkope vis werd verhandeld. En wat te denken van de ruim 100 visclubs die Amsterdam begin 19e eeuw telde. Elk met een eigen stamkroeg, vaandel en voorzien van ambachtelijke visattributen als het baarstonnetje.
-
Meer over de baars
De baars wordt ook wel zoetwaterpatrijs genoemd. Een naam die hij dankt aan het voor zoetwatervissen smakelijke vlees. De baars is een in Nederland veel voorkomende zoetwatervis. Een soort die overigens vrij goed tegen wat zouter water kan. Hij huist dus ook wel in lichtbrakke water van het IJ en de Amsterdamse grachten.
-
Meer over de bot
De bot is een platvis die zowel op de Noord- als de Waddenzee voorkomt. Het is een trekvis, waarvan de larven (jonge vissen) het zoete water - en zelfs de rivieren - optrekken om te groeien. De bot symboliseert het belang van het verbinden van zoet- en zoutwater voor de levenscyclus van veel migrerende (trekkende) soorten. Amsterdamse vissers hebben het ook wel over de IJ-bot, maar dat is dus dezelfde vis.
-
Meer over de haring
De haring is misschien wel de bekendste Nederlandse (zee)vissoort. Bekend geworden door het haringhappen van rauwe, gefermenteerde haring. De vis gedijt goed in de ondiepe Noordzee en getijdengebieden. De haring wordt ook wel aangetroffen in het (brakke) IJ. Dankzij het verwijderen van de ingewanden en kieuwen (haringkaken), krijgt de vis een minder bittere smaak en blijft hij langer houdbaar. Dit kaken werd rond `1380 in Amsterdam ‘uitgevonden’ en droeg - samen met het zouten - bij aan de populariteit van de vissoort en handel en groei van de stad. De haringvisserij zorgde immers voor veel werk bij o.a. scheepsbouwers en toeleveranciers als kuipers, touwslagers, nettenboeters en zoutzieders.
Meedoen? Dat kan!
Ben je ook enthousist geworden over het leven op en onder de waterspiegel? En de betekenis en waarde van de vele fraaie grachten die Amsterdam rijk is? Dan wil je dat, net als het Brakke Trio, graag in stand houden. En als het even kan: nog mooier en leefbaarder maken.
Houd deze website in de gaten. De kans is groot dat je activiteiten vindt waar ook jij straks aan mee kunt doen. Zo houden we samen onze grachten schoon en vol leven.
Ben je basisschooldocent? Download ons lespakket!
Het Brakke Trio inspireert én daagt je uit om mee te doen. Samen koesteren we de onderwaterwereld en houden we onze grachten schoon en vol leven.
Nóg meer weten over de Amsterdamse grachten en waar daar allemaal in leeft? Luister naar de podcast van Het Parool!
