Van groot belang
De grachten vormen een watersysteem dat belangrijk is voor mens, plant en dier.
Wat zou de hoofdstad zijn zonder zijn grachten? Dat vinden niet alleen wij, maar ook de vele dieren en planten die er leven.
Denk aan de talrijke vissoorten en waterdiertjes die er zwemmen. En de waterplanten die voor zuurstof zorgen en maken dat waterdieren in de grachten kunnen schuilen, paaien en opgroeien. Een fascinerende onderwaterwereld waar we zuinig op moeten zijn.
Maar dat geldt natuurlijk ook voor de futen, meerkoeten en wilde eenden die er ronddobberen en voor het nodige leven in de grachten zorgen.
Bepaalde vissoorten zwemmen van zoet naar zout water en omgekeerd. Dat doen ze niet omdat ze graag kilometers maken, maar omdat ze voor hun levenscyclus afhankelijk zijn van beide soorten water. Sprekend voorbeeld is de paling die vanaf zijn geboortegrond, de Sargassozee, de Atlantische Oceaan oversteekt om uiteindelijk in onze binnenwateren te belanden. En daar op te groeien. Maar bijvoorbeeld ook van de bot, die op zee paait, trekken jonge vissen soms honderden kilometers landinwaarts om daar op te groeien.
Bepaalde vissoorten zwemmen van zoet naar zout water en omgekeerd. Dat doen ze niet omdat ze graag kilometers maken, maar omdat ze voor hun levenscyclus afhankelijk zijn van beide soorten water. Zo paait de Bot op zee, maar trekken de jonge vissen soms honderden kilometers landinwaarts om daar op te groeien. Ander sprekend voorbeeld is de paling die vanaf zijn geboortegrond, de Sargassozee, de Atlantische Oceaan oversteekt om in onze binnenwateren volwassen te worden en weer terug te keren naar de geboortegrond.
In ons land wordt het, door de aanleg van dijken en sluizen, voor vissen steeds moeilijker om van zoet naar zout te trekken. Dat gebeurt bijvoorbeeld via de sluizen van de Afsluitdijk, waar op dit moment een vismigratierivier wordt aangelegd. Maar ook de sluizen van IJmuiden zijn belangrijk voor de vistrek. Soorten als de bot, spiering, elft, harder en paling zwemmen vervolgens via de Amsterdamse grachten heen en weer tussen de zoete Amstel, het brakke IJ en de zoute Noordzee.
In ons land wordt het, door de aanleg van dijken, stuwen, gemalen en sluizen, voor vissen steeds moeilijker om van zoet naar zout te trekken. Dat gebeurt bijvoorbeeld via de sluizen van de Afsluitdijk, waar momenteel een vismigratierivier wordt aangelegd. Maar ook de sluizen van IJmuiden zijn belangrijk voor de vistrek. Soorten als de bot, spiering, harder en paling zwemmen vervolgens via de Amsterdamse grachten, waar de sluizen bijna altijd open staan, heen en weer tussen de zoete Amstel, het brakke IJ en de zoute Noordzee.
.
Voor deze vissen is niet alleen een doorgang belangrijk, maar ook de geleidelijke overgang van zout, naar brak, naar zoet water. Ze nemen de tijd om daaraan te wennen. De overgang van de zoute Noordzee, naar het brakke IJ en de geleidelijk overgang van het zoetere water in de grachten naar de zoete Amstel is daarvoor ideaal. Mits we ervoor zorgen dat de grachten toegankelijk, voldoende schoon en plantenrijk blijven.
Van zout, langs brak, naar zoet
De grachten van Amsterdam liggen tussen het brakke water van het IJ en het zoete water van de Amstel in.
█ brak
█ zoet
Meedoen? Dat kan!
Ben je ook enthousist geworden over het leven op en onder de waterspiegel? En de betekenis en waarde van de vele fraaie grachten die Amsterdam rijk is? Dan wil je dat, net als het Brakke Trio, graag in stand houden. En als het even kan: nog mooier en leefbaarder maken.
Houd deze website in de gaten. De kans is groot dat je activiteiten vindt waar ook jij straks aan mee kunt doen. Zo houden we samen onze grachten schoon en vol leven.
Ben je basisschooldocent? Download ons lespakket!
Het Brakke Trio inspireert én daagt je uit om mee te doen. Samen koesteren we de onderwaterwereld en houden we onze grachten schoon en vol leven.
Nóg meer weten over de Amsterdamse grachten en waar daar allemaal in leeft? Luister naar de podcast van Het Parool!